W najbliższą sobotę, 18 stycznia, w Teatrze Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku odbędzie się polska prapremiera sztuki „Naprzód, Freedonio!” Rogera Mortimera.

To komedia polityczna, której akcja rozgrywa się w zaciszu brukselskich gabinetów. Fikcyjna Freedonia jest na tyle niedookreślona i na tyle uniwersalna, by móc zidentyfikować ją z wieloma europejskimi państwami. „Naprzód, Freedonio” to fragment hymnu narodowego fikcyjnego państewka ubiegającego się o akces do Unii Europejskiej. Słowa pieśni zostaną jednak zaprawione ironią. Wszak trudno być dumnym z kraju, w którym panuje korupcyjny chaos i mnogość przeróżnych machlojek. Freedonia jawi się jako raj podatkowy dla zagranicznych inwestorów; to państwo, którego głównym problemem jest uzależnienie polityki od wsparcia przedsiębiorców i brak transparentności finansów publicznych. Nie bez powodu lokalny działacz mający zostać członkiem Rady Unii Europejskiej, niejaki Luciernaga, umotywuje chęć włączenia Freedonii do struktur unijnych chęcią zyskania dodatkowych funduszy. Stopniowo nakręca się spirala pozorów. Luciernaga spotyka się z mającym powiązania ze światkiem przestępczym biznesmenem Komarovichem. Świadkiem mityngu jest Cecile, młoda dziennikarka mająca przeprowadzić wywiad z Luciernagą. Ten zaś, w obawie przed odkryciem związków z mafią, namawia swojego asystenta, by go zastąpił. Komiczna scena wywiadu z fałszywym „Luciernagą” obnaża negatywne zjawiska polityczne – partykularyzm, oportunizm, brak sprecyzowanego programu i skłonność do operowania ogólnikami. Należy zadać pytanie – dlaczego przedstawicielka prasy wierzy w to, że rozmawia z prawdziwym politykiem? Czyżby była przyzwyczajona do rażącego braku kompetencji…? 

Reżyseruje Andrzej Mastalerz – ceniony aktor teatralny i filmowy, znany widzom Teatru Dramatycznego z roli Koczkariowa w spektaklu „Ożenek”, a także reżyserii przedstawienia „Autostrada”.

– Tekst „Naprzód, Freedonio!” jest skonstruowany w oparciu o pewne rozwiązania farsowe. Natomiast jest to bardzo dobrze napisana komedia i wymaga użycia szlachetnych środków. Zmierzamy do tego, żeby pokazać widzowi bardzo inteligentnie podany tekst. Jest w nim bardzo dużo subtelności. Utwór jest wielopoziomowy. Ktoś może się załapać na najprostsze poczucie humoru, najprostsze skojarzenia, a dla bardziej wnikliwych widzów będą tam pewne subtelne niespodzianki, np. dotyczące znajomości literatury klasycznej czy dramaturgii światowej – mówi reżyser.

Andrzej Mastalerz, który odpowiada także za opracowanie muzyczne spektaklu, przyznaje, że w tekście Rogera Mortimera najbardziej spodobała mu się jego wielopłaszczyznowość.

– Rytm, konstrukcja tego tekstu, jest również argumentem, który przemawia za tym, żeby się za niego wziąć. Rytmizacja scen bardzo służy konstrukcji tekstu. Jest on bardzo głęboko zakorzeniony w literaturze anglosaskiej, a tu konkretnie w literaturze brytyjskiej. Gdyby sięgać do korzeni, to wywodzi się z Szekspira. Brytyjczycy są przyzwyczajeni do takich rytmów, a publiczność do takiego odbioru – dodaje reżyser.

Scenografię i kostiumy do „Naprzód, Freedonio!” zaprojektowała Joanna Walisiak-Jankowska. Na Scenie Dużej Teatru Dramatycznego zagrają: Beata Chyczewska, Arleta Godziszewska, Monika Zaborska, Krzysztof Ławniczak, Dawid Malec oraz gościnnie Grzegorz Suski.

-Wyzwania tej roli to trzymanie się w ryzach… Ten spektakl to komedia. Z jednej strony łatwo pójść w farsę i przerysować postać, a z drugiej można – przesadnie dbając o psychologię postaci – uczynić ją nieśmieszną. Utrzymanie tego „złotego środka” jest istotą zagrania Luciernagi. Poza tym główny temat spektaklu: polityka i zakulisowe mechanizmy jej funkcjonowania łatwo wzorować na postaciach polityków powszechnie znanych. Mnie chodziło o to, aby bohater, którego gram był „bezpartyjny” i nie kojarzył się z konkretną osobą. Jest po prostu politykiem, bez przynależności lewica-prawica. To teatr – bardziej mnie interesują motywacje jego, jako człowieka – mówi Grzegorz Suski, grający rolę Rugiera Luciernagi – polityka freedońskiego, przyszłego komisarza UE.

W rolę Eleny, żony Rugiera Luciernaga i jego rzecznika prasowego wciela się Arleta Godziszewska,

– Okres pracy nad spektaklem „Naprzód, Freedonio!” wypadł w okresie świąteczno-noworocznym, w czasie kompletnego zabiegania i emocji. I dobrze, że tak się stało. Pan Andrzej Mastalerz jest w moim odczuciu człowiekiem emanującym spokojem i pozytywną energią, co przekładało się na naszą pracę. To był dobry czas wyciszenia, zatrzymania się i powrotu do podstaw. No, ale jesteśmy w tygodniu premierowym. Tydzień ofiar i wzmożonej pracy. Żarty się skończyły. Kto przeżyje? – mówi aktorka

O czym opowiada ten spektakl? O cywilizacji Zachodu, która jest w stanie krytycznym. Żyjemy u schyłku cywilizacji. Jeżeli my nic z tym nie zrobimy, to…może nie za naszych czasów, ale za czasów naszych wnuków ta cywilizacja po prostu upadnie. Spójrzmy z dystansem na politykę i polityków? Na to wszystko, co wpływa na nasze życie. Od nas zależy, jak dalece dajemy się temu uwieść. Kiedy ktoś non stop przebywa w świecie wirtualnym, np. przez cały czas ma włączony telewizor albo śledzi internetowe informatory, siłą rzeczy sam pakuje się w tę „mydlaną bańkę” i odcina się od rzeczywistości. W związku z tym ma ogląd tej rzeczywistości bardzo ograniczony, a przechodząc do sedna, daje się bardzo łatwo zmanipulować. I na własne życzenie pozbawia się wolności.

Polska prapremiera sztuki Mortimera Rogera odbędzie się 18 stycznia 2020 roku o godz. 19.00. Spektakl będzie można obejrzeć także: 19 stycznia o godz. 17.00, 24 stycznia o godz. 20.00 oraz 25 i 25 stycznia o godz. 17.00. 

Scena Duża
Czas trwania: ok. 90 minut

Przekład: Bogusława Plisz-Góral
Reżyseria, opracowanie muzyczne: Andrzej Mastalerz
Scenografia, kostiumy: Joanna Walisiak-Jankowska

Obsada:

Beata Chyczewska – Cecile Lejeune – dziennikarka „Informatora Centralnego”
Arleta Godziszewska – Elena – żona Rugiera, jego rzecznik prasowy
Monika Zaborska – Dorothea Baumann – Niemka. Europejski Komisarz do Spraw Negocjacji Akcesyjnych. Nadzoruje wstąpienie Freedonii do UE
Dawid Malec – Valenki – asystent Luciernagi
Krzysztof Ławniczak – Victor Komarovich – oligarcha z Freedonii, sponsor i poplecznik politycznej kariery Luciernagi
Grzegorz Suski (gościnnie) – Rugier Luciernaga – polityk freedoński, przyszły komisarz UE

(źródło Teatr Dramatyczny im Aleksandra Węgierki)
(zdjęcia: Ewa Krajewska)

 

Opracowała Elżbieta Urban
Podlaska Redakcja Seniora Białystok