W kolejnym odcinku cyklu „Pomysł na wakacje w mieście” zapraszamy do Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnego w Białymstoku.
Instytucja ta składa się z dwóch działów: Archiwum Historycznego i Archiwum Metrycznego.
Na zasób Działu Historycznego składają się archiwalia zgromadzone dotychczas w archiwum Kurii, parafii katedralnej, przeniesione z wielu parafii i instytucji kościelnych.
Archiwum Metryczne posiada odpisy aktów chrztu, ślubu, i zgonu z poszczególnych parafii, z terenu obecnej archidiecezji białostockiej od 1865 r. do bieżącego roku.
Muzeum Archidiecezjalne w Białymstoku przechowuje i dba o konserwację zabytków sztuki oraz gromadzi pamiątki życia i kultury religijnej, fotografie obiektów sakralnych i kościelnych; inwentaryzuje zbiory muzealne i opracowuje je naukowo; organizuje wystawy; udostępnia materiały muzealne osobom i instytucjom kościelnym, naukowym. Sprawuje również nadzór nad zabytkami sakralnymi na terenie archidiecezji białostockiej – czytamy w ulotce dostępnej w muzeum.
Obecnie w Muzeum można zwiedzać trzy wystawy czasowe. Proponuję rozpocząć od wystawy mieszczącej się na III piętrze. Zgromadzone są tam eksponaty wypożyczone z Parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Zabłudowie.
Zabłudów prawa miejskie, na prawie magdeburskim, otrzymał w 1553 r. dzięki Grzegorzowi Chodkiewiczowi i za zgodą króla Zygmunta II Augusta. W tym samym roku Chodkiewicz ufundował i wyposażył parafię rzymskokatolicką pw. Wniebowzięcia NMP. Kościół w Zabłudowie wielokrotnie był remontowany, m. in. przez księżnę Ludwikę Radziwiłłównę, ks. Ludwika Skorupskiego i Michała Radziwiłła. W 1800 r. rząd pruski nakazał rozebrać stary kościół i pobudować nowy. Budowę obecnej świątyni rozpoczęto w 1805 r., zakończono w 1840 r., konsekrowano, już pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, w 1856 r. Dalszych prac remontowych dokonano w okresie międzywojennym i powojennym.
Tajemniczym fundatorem kaplic grzebalnych, pod wezwaniem św. Rocha i św. Marii Magdaleny, wybudowanych w 1854 r., był urodzony w 1786 r. w Zabłudowie, Kazimierz Ostaszewski major wojsk carskich. Najbardziej namacalnym i znanym mieszkańcom miasta śladem działalności Ostaszewskiego jest symbol „wiecznego światła”, czyli lampki oliwnej przy ołtarzu głównym w kościele parafialnym. A także najstarszy nagrobek na cmentarzu św. Rocha, pomnik marmurowy, który postawił swojej opiekunce z lat dziecięcych, Katarzynie Piotrowskiej. Jego jedyny portret pochodzący z 1820 r. znajduje na ekspozycji.
Na wystawie możemy obejrzeć, m. in. relikwiarze św. Wiktora Męczennika z XVIII/IX w., św. Kazimierza Królewicza z XIX w., monstrancję neogotycką z XIX w., mszały rzymskie, krzyże ołtarzowe, ikonę Madonny z dzieciątkiem, ornaty, kapy, naczynia liturgiczne, feretrony.
Na IV piętrze Muzeum znajduje się wystawa obrazów wypożyczonych ze zbiorów prywatnych: „Johana Jacobsena – ojca i syna oraz innych”. Są to pejzaże, które przedstawiają wiejskie okolice miejscowości Mandemarke (Dania), na wyspie Moen, miejsca zamieszkania autora. Obrazy innych malarzy duńskich także przedstawiają krajobrazy pól, łąk, morza.
Na parterze budynku jest wystawa poświęcona koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, nawiązująca do wyruszającej wkrótce pielgrzymki do Ostrej Bramy w Wilnie.
Warto odwiedzać to Muzeum, ponieważ jest tu organizowanych wiele okresowych wystaw i ciekawych spotkań, w tym cyklicznych takich, jak: „Przystanek Historia”.
Muzeum mieści się przy ul. Warszawskiej 48, czynne jest w poniedziałki, wtorki, czwartki, piątki w godz. 9:00 – 13.30; w środy – 9:00 – 17:30. Wejście od strony Seminarium Duchownego. Wstęp wolny. W budynku jest winda. Dogodny dojazd autobusami – 2, 8, 21 (przystanek – Kościół św. Wojciecha).
Maria Beręsewicz
Podlaska Redakcja Seniora Białystok
Opisując rys historyczny Zabłudowa i parafii korzystałam z informacji zawartych na stronie internetowej Archidiecezji Białostockiej; zakładka Parafie oraz w artykule Alicji Roguckiej „Zabytkowy cmentarz św. Rocha w Zabłudowie, historia i stan obecny”, opublikowany na stronie internetowej: www.szkolnictwo.pl
