Piątkowe (29.01.2021) kolegium Podlaskiej Redakcji Seniora w całości wykorzystałyśmy na zapoznanie się z tematem fake newsów. Bożena Bednarek przygotowała i poprowadziła pierwsze warsztaty online w ramach kampanii edukacyjnej dla seniorów „Fake newsy – prawda jest inna”.

zrzut z ekranu

Na początku padło pytanie: „Skąd czerpiecie informacje, z jakich źródeł korzystacie”? Uczestniczki wypisały je na kartce a potem relacjonowały swoje przemyślenia. Po kilku minutach przedstawiłyśmy swoje wyniki.  Stenia opowiedziała, że korzysta z informacji od ludzi, którym ufa – przekazywanych przez uczestników różnych spotkań, między innymi organizacji pozarządowych. Słucha też Radia Białystok, Radia I, Radia Zet. Ogląda Fakty w TVN i Szkło kontaktowe. Czyta wiadomości w Onecie. Krysia, czerpie informacje z prasy lokalnej, ale śledzi również strony internetowe urzędów, by dowiedzieć się jak najwięcej o polityce senioralnej. Okazało się, że korzystamy z wielu różnorodnych źródeł.

Co to jest bańka informacyjna? 

To krąg źródeł, ludzi, tematów, którymi się otaczamy, wskazanych przez algorytmy filtrujące. Jeśli chcemy poszerzyć perspektywę i uzyskać pełniejsze informacje, powinniśmy wyjść ze swojej bańki filtrującej. Żeby to zrobić, trzeba mieć tego świadomość, że obracając się w kręgu określonych ludzi, określonych tematów znajdujemy się w takiej bańce i docierają do nas odpowiednie dla nas informacje, grupy ludzi myślących podobnie. Algorytmy- sztuczna inteligencja kierują do nas spersonalizowane informacje, reklamy, wiadomości. 

Kolejne pojęcie „influencer”, dla wielu z nas było nie znane. To osoba potrafiąca wywierać wpływ na innych ludzi, poprzez media tradycyjne lub społecznościowe. Youtuberzy, vlogerzy, blogerzy, celebryci, aktorzy, sportowcy, publikujący informacje w mediach społecznościowych, mogą oddziaływać na ogromne rzesze odbiorców, kształtując ich widzenie świata, mody, trendy.

Poznaliśmy też rodzaje fake newsów w zależności od intencji tych, którzy rozsiewają kłamstwa w Internecie. To pojęcia dezinformacji, malinformacji i misinformacji. 

Przykładem misinformacji była wiadomość o śmierci Antoniny Sokołowskiej. W  Kurierze Porannym ukazał się artykuł informujący o śmierci, poświęcony działalności twórczyni teatru amatorskiego Klaps. Wspominano jej pracę z młodzieżą, zasługi dla kultury. Takie wiadomości pojawiły się także na Facebooku, pojawiły posty jej wychowanków z wyrazami żalu, w związku ze śmiercią. Mieszkam z panią Antoniną Sokołowską w tym samym bloku, martwiłam się, kiedy  na drzwiach klatki schodowej zobaczyłam  klepsydrę z nazwiskiem i imieniem mojej sąsiadki. Po kilku godzinach okazało się, że pani Antonina żyje i ma się dobrze. A informacja o śmierci dotyczyła innej osoby o tym samym imieniu i nazwisku. A więc, była to fałszywa informacja, bez zamiaru szkodzenia komukolwiek. Niemniej mam wątpliwości czy nikomu nie przyniosła ona szkody.

Podczas warsztatu zastanawialiśmy się, gdzie można znaleźć wiarygodne informacje. Otóż są to publikacje naukowe, wypowiedzi naukowców i ekspertów, strony internetowe urzędów administracji państwowej, a niekoniecznie Wikipedia.

Feedback uczestniczek warsztatów wyraźnie potwierdził potrzebę szkoleń dotyczących fałszywych informacji, filmów, maili, tekstów. Jola, zwróciła uwagę na “łańcuszki”, które mogą być niebezpieczne, np. umożliwić przejęcie naszych danych osobowych. Lija i Teresa podkreśliły wartość poznania nowych terminów i ciekawej analizy tekstów w Internecie. Jagoda, mówiła, że dzięki warsztatowi usystematyzowała swoją wiedzę, Marysia i Lila uznały zdobytą wiedzę za ciekawą i przydatną. Jola W. zaapelowała o czujność i uważność w zdobywaniu informacji. Asia zadeklarowała, że już nigdy nie otworzy podejrzanego maila od nieznanego nadawcy, ani nie poda swoich danych osobowych do newsletterów.

Uzbrojone w nową wiedzę, nie damy się łatwo oszukać. Wyruszamy na połów fake newsów. Otrzymałyśmy narzędzia, którymi możemy sprawdzić wiarygodność informacji docierających do nas. Szczególnie w pracy dziennikarskiej dbałość o rzetelną, sprawdzoną informację jest  niezbędna i oczywista. 

Dziękujemy za przygotowanie ciekawego, klarownego i bardzo potrzebnego warsztatu, który jest realizowany w ramach projektu TechSoup Europe na inicjatywę lokalną przez Stowarzyszenie Szukamy Polski i Stowarzyszenie Podlascy Seniorzy. Na naszej stronie pojawią się też artykuły oraz Poradnik o tym, jak się ustrzec przed kłamstwami w Internecie i jak je rozpoznawać oraz spot filmowy i radiowy.

Uczmy się sprawdzać, weryfikować wiadomości, strony internetowe, teksty.

Z zainteresowaniem czekamy na kolejny warsztat, który odbędzie się 12 lutego 2021 na platformie Zoom.

(zdjęcia: zrzuty z ekranów)

tablica projektu
tablica projektu

Elżbieta Urban
Podlaska Redakcja Seniora Białystok