Im jesteśmy starsi, tym większy wpływ na wysokość naszej emerytury ma kwota kapitału początkowego. Ciągle jeszcze nie wszyscy, którzy urodzili się po 1948 roku, a byli ubezpieczeni przed 1999, mają wyliczony kapitał początkowy.

 

Jest to w pewnym sensie wyliczenie tego, co powinniśmy otrzymać ze składek, które opłacał za nas zakład pracy lub samodzielnie odprowadzaliśmy do ZUS. Przed 1999 rokiem nie było indywidualnych kont ubezpieczenia społecznego i pracodawca płacił określony procent od funduszu płac.

Obliczony kapitał jest co roku waloryzowany, stanowi część przyszłej emerytury. ZUS bez naszego udziału nie wyliczy kapitału – musimy sami złożyć wniosek i dostarczyć potrzebne dokumenty: świadectwa pracy potwierdzające zatrudnienie oraz druki Rp-7 z zarobkami uzyskiwanymi w poszczególnych latach pracy. Regulacje dotyczące wyliczania kapitału początkowego zmieniane były wielokrotnie. Wprowadzane rozwiązania zawsze podwyższały kapitał, a tym samym emeryturę obliczoną z jego uwzględnieniem. Przeliczenie kapitału osób, które już są na emeryturze zawsze odbywa się na ich wniosek. Wielu emerytów takie wnioski składało, ale nie wszyscy.

ZUS przypomina jakie kolejno były wprowadzane zmiany w wyliczaniu kapitału początkowego. Jeśli któraś nas dotyczy, przeszliśmy na emeryturę wcześniej, nim zaczęła obowiązywać i nie składaliśmy do ZUS wniosku o przeliczenie kapitału z tego powodu – możemy to zrobić w dowolnym momencie, nawet teraz. Jeśli przeszliśmy na emeryturę po wejściu w życie zmian- niektóre z nich ZUS uwzględnił wyliczając emeryturę. .

Kalendarium zmian w przepisach:

01 stycznia 2009 roku

– likwidacja lat zerowych – dotyczy to wcześniejszych lat, do końca 1998 roku. Jeśli w tym okresie znalazł się rok, dwa, czy więcej, na które nie mieliśmy zaświadczenia o zarobkach, ZUS do końca 2008 r., przyjmował, że zarobki wynosiły zero złotych. Od początku 2009 r. przyjmuje się już nie zero, ale obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za zatrudnienie na podstawie umowy o pracę proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

23 września 2011 roku

– do podstawy wymiaru kapitału można wskazać zarobki z kolejnych 10 lat przypadających także przed 1980 rokiem, a więc mogą to być np. lata 70. Ta zmiana jest ważna dla osób, które dobrze zarabiały w latach 70., i jednocześnie mogą te zarobki udokumentować. Z tym jednak jest największy problem. Jeśli chcemy przeliczyć kapitał na tej podstawie – musimy złożyć do ZUS wniosek i dostarczyć dokumenty (druk RP-7) potwierdzające zarobki z tego okresu. Do tej zmiany obowiązywało ograniczenie – 10 kolejnych lat musiało zmieścić się w przedziale 1980-1998.

– kapitał wyliczany jest także wtedy, gdy do końca 1998 r. ktoś pracował krócej niż 6 miesięcy i 1 dzień. Wcześniej takim osobom ZUS odmawiał wyliczenia kapitału. Od tej zmiany do ustalenia kapitału brane są pod uwagę nie tylko pełne lata, ale także poszczególne dni pracy.

– za pierwszy, niepełny rok pracy zarobki będą porównywane do przeciętnej z tych miesięcy, w których dana osoba pracowała, a nie do przeciętnego wynagrodzenia z całego roku. Dzięki tej zmianie wskaźnik wymiaru jest wyższy, wcześniej był zaniżony. Dotyczy to głównie osób, które np. po ukończeniu studiów, podjęły pracę w trakcie roku kalendarzowego, a nie z początkiem roku.

01 października 2013 roku

– niepełny rok w kapitale początkowym – zarobki z niepełnego roku, od których potrącano składki na ubezpieczenie społeczne, porównywane będą z przeciętnymi zarobkami z tych samych miesięcy, a nie z przeciętnym wynagrodzeniem z całego roku. Jest to rozwiązanie korzystne np. dla kobiet, które w trakcie roku odchodziły na urlop wychowawczy czy bezpłatny lub z niego wracały. Przed wprowadzeniem tej zasady zarobki z niepełnego roku uwzględnionego do wyliczenia kapitału, porównywane były z przeciętnymi zarobkami z całego roku, co obniżało wskaźnik wynagrodzenia, a tym samym wysokość kapitału.

01 maja 2015 roku

– urlopy wychowawcze – okres urlopów wychowawczych uwzględnionych do wyliczenia kapitału początkowego (czyli przypadających do końca 1998 r.) będzie liczony takim samym wskaźnikiem, jak okresy składkowe, czyli 1,3 proc. zamiast dotychczasowych 0,7 proc.

– studia odbyte do końca 1998 r. jeśli nie mogły być w całości zaliczone jako okres nieskładkowy , po tej zmianie, mogą być zaliczone w całości. Trzeba jednak udowodnić, w momencie przejścia na emeryturę, okres składkowy wynoszący 2 razy tyle ile trwał programowy tok studiów.

Jak jeszcze można podwyższyć kapitał początkowy?

Jeśli odnajdziemy zaświadczenia mające wpływ na staż i zarobki, których do tej pory w ZUS nie przedstawiliśmy. Może to być np. dodatkowa praca, od której opłacane były składki ZUS. Każdy dodatkowy dokument może zmienić wartość naszego kapitału i zadecydować o realnej wysokości naszej emerytury.

Kto jeszcze nie jest na emeryturze nie musi nic robić. ZUS ponownie sprawdzi i przeliczy kapitał, gdy złożymy wniosek o emeryturę.

Wszystkie te praktyczne rady jakich udziela Oddział ZUS w Białymstoku pomogą nam ubiegać się o podwyższenie kapitału początkowego, a tym samym o zwiększenie podstawy wyliczenia emerytury.

Źródło: Informacja prasowa Katarzyny Krupickiej – Regionalnego Rzecznika Prasowego ZUS województwa podlaskiego z 17.09.2018

Zdjęcia: Maria Beręsewicz

 

Maria Beręsewicz

Redakcja Podlaskiego Seniora Białystok