10 grudnia 2022, o godz. 16.00 w Wielkiej Synagodze w Tykocinie odbędzie się koncert „Hej, kolęda, kolęda! Chanukah, oy Chanukah!” czyli kolędowo-chanukowe śpiewanie.
Kolędowo-chanukowe śpiewanie to premierowy projekt, który w przyszłości zaowocuje kolejną płytą CD Darka Wójcika & Szaweł Lipski Klezmer Quartet.
Program koncertu wypełnią tradycyjne żydowskie pieśni chanukowe oraz tradycyjne kolędy polskie w nowych aranżacjach Szawła Lipskiego łączących klezmerskie brzmienie z elementami jazzu.
Głównym wykonawcą koncertu będzie znakomity śpiewak Dariusz Wójcik – pseudonim artystyczny Darek Wójcik vel Davidek, określany mianem „artysta charyzmatyczny”, zaliczany do grona najlepszych wykonawców muzyki żydowskiej w Polsce.
Za swoje wybitne zasługi dla kultury polskiej, w roku 2020, przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego odznaczony został Medalem Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS – najwyższym medalem przyznawanym w dziedzinie Kultury.
Wraz z Dariuszem Wójcikiem – atmosferę radości i podniosłości, podczas koncert „Hej, kolęda, kolęda! Chanukah, oy Chanukah!” współtworzyć będzie Szaweł Lipski Klezmer Quartet złożony
z muzyków o najwyższym poziomie umiejętności: Paweł Lipski (lider) – fortepian, Przemysław Skałuba – klarnet, Andrzej Czapliński – skrzypce, Rafał Grząka – akordeon.
Przed koncertem krótką prelekcję na temat, zwyczajów, tradycji i stosunków polsko-żydowskich panujących w przedwojennym Tykocinie zaprezentuje dr Małgorzata Krystyna Frąckiewicz – wiceprezes Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów.
Słowo o muzyce wygłosi Stanisława Grażyńska wieloletnia dziennikarka muzyczna Radia Gdańsk.
Chanuka jest świętem ruchomym. Zatem rzadko zdarza się taka wyjątkowa sytuacja, aby chrześcijanie obchodzili Święta Bożego Narodzenia w tym samym czasie, w którym Żydzi obchodzą Święto Świateł, czyli Chanukę. Żydowskie święto Chanuka – zaczyna się w poniedziałek 19 grudnia, i kończy w poniedziałek 26 grudnia, czyli drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia.
Zarówno święto Chanuka, jak i święta Bożego Narodzenia odwołują się do symbolu światła, które triumfuje nad ciemnością. Symboliczne są świece płonące w chanukowej menorze, związane z tradycją judaizmu i symboliczne jest światło Gwiazdy Betlejemskiej, kojarzące się z tradycją chrześcijańską. W obu religiach światło to symbol prawdy i dobra.
Projekt ukazuje, utrwala i zachęca do kultywowania staropolskich tradycji. Przybliża zapomniane krajobrazy kulturowe przedwojennej Polski, przywraca pamięć o społeczności żydowskiej, która zamieszkiwała polskie miasteczka do czasów II wojny światowej i uwrażliwia na kwestie inności.
Ukazuje wzajemne relacje Polaków i Żydów mieszkających obok siebie. Zachęca do integrowania dorobku i dziedzictwa innych tradycji, kultur i religii w duchu społeczeństwa obywatelskiego i tym samym przyczynia się do zmiany myślenia o mniejszościach narodowych i etnicznych zamieszkujących Polskę w przeszłości, i współcześnie, które stanowiły, i stanowią bogactwo Polski w wymiarze kulturowym i materialnym.
Warto przypomnieć, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu, elementem polskiej tradycji była chanukija.
W Krakowie, co czwarty mieszkaniec był Żydem, w Łodzi co trzeci, w Tykocinie co drugi.
Bywały miasta, w których była tylko chanukija, czyli sztetle, gdzie Żydów było prawie 100%. Chanukę nazywa się czasem żydowskim Bożym Narodzeniem.
Boże Narodzenie dla chrześcijan i Chanuka dla Żydów, to piękne, radosne, rodzinne święto. To święto dla każdego – i religijnych i niereligijnych Polaków i Żydów, dlatego obchodzone jest przez całe rodziny.
Po zapaleniu świeczek chanukowych, odbędzie się poczęstunek związany z tradycją żydowską, a będzie to pączek nadziewany powidłami, czyli to, co smaży się na oliwie na pamiątkę cudu oliwnego.
Zgodnie z tradycją chrześcijańską, podczas wydarzenia nastąpi dzielenie się chlebem w nawiązaniu do tradycji pierwszych chrześcijan. Dzielenie się chlebem jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości.
PROGRAM:
KOLĘDY I PASTORAŁKI POLSKIE:
- Gore gwiazda Jezusowi
- Jam jest dudka
- Jezusa narodzonego
- Mizerna cicha
- Narodził się Jezus Chrystus
- O Gwiazdo Betlejemska
- Oj, maluśki, maluśki
- Z narodzenia Pana
PIEŚNI CHANUKOWE w języku yiddish i hebrajskim:
- A drejdl
- Boruch ato
- Chanukah, oy Chanuka
- Chanuke iz freylech
- Drey dreydl
- Drey zich dreydele
- Ma’oz Tzu
- O, Ir kleyne lichtelech
Miejsce Koncertu – Wielka Synagoga w Tykocinie, ul. Kozia 2
Termin – sobota, 10 grudnia 2022, godz. 16.00
Wstęp – 15 zł
Organizatorem koncertu jest Teatr Otwarty w Gdańsku, a współorganizatorem Muzeum Podlaskie w Białymstoku, współorganizatorem Muzeum Podlaskie w Białymstoku.
Partnerami w projekcie są: Muzeum w Tykocinie Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce – Zarząd Główny
Patroni medialni to – TVP Historia, TVP 3 Białystok, Polskie Radio Białystok, Gazeta Współczesna, Słowo Żydowskie, Portal Bia24.pl, Grupa Medialna Narew, 4.lomza.pl, Radio Nadzieja.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska. Edycja 2022.
Zadanie publiczne finansowane ze środków ze środków Województwa Podlaskiego.
Źródło: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Jolanta Falkowska
Podlaska Redakcja Seniora Białystok