Koniec roku to czas inwentaryzacji, podsumowań i planów na kolejny rok. Na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Białymstoku zakończył się trzyletni, bardzo pracowity projekt międzynarodowy CHEST. 

Dla przypomnienia – Projekt „Cultural and nature Heritage is European Strength and Treasure”, w języku polskim „Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze to europejska siła i skarb” – CHEST, był przygotowany i realizowany przez partnerstwo strategiczne 4 organizacji z Polski (koordynator), Litwy, Turcji i Portugalii.
Jego celem było stworzenie możliwości i zapewnienie działań społecznych dla dorosłych i seniorów w celu zaspokojenia ich potrzeb edukacyjnych oraz podniesienia poczucia odpowiedzialności za wzajemne europejskie wartości kulturowe i środowiskowe.
Dla nas uczestników tego projektu był to czas wspaniałych prezentacji artystycznych, edukacji o kulturze i naturze krajów naszego partnerstwa, czas nawiązywania przyjaźni.

A oto jak wspominają go nasi partnerzy zagraniczni:

Sonia Rebocho (Portugalia)

Pracuję w Gminie Rio Maior, jednej z dwóch jednostek zarządzających Uniwersytetem Seniora w Rio Maior (drugi to Santa Casa da Misericordia), rozwijam działania w obszarze historii i ochrony dziedzictwa.
Dzięki projektowi CHEST zobaczyłam miejsca o dużym znaczeniu historycznym i pięknym krajobrazie przyrodniczym. Poznałam niesamowitych ludzi, od których wiele się nauczyłam, dzięki zgromadzonej wiedzy i doświadczeniu życiowemu. W trakcie spotkań dzieliliśmy się tym, co specyficzne dla każdego kraju i kultury. Zrozumieliśmy jednocześnie, że jesteśmy częścią szerszej społeczności, o wymiarze europejskim i ekumenicznym, z którą mamy więzi sięgające przeszłości i które chcemy wzmocnić w teraźniejszości.

 Jose Ferreira (Portugalia)

Dla mnie to była duża niespodzianka, nie leciałem samolotem od 47 lat i nigdy nie wyjechałem z Portugalii. Urodziłem się w Angoli i przyjechałem do Portugalii z rodzicami z powodu wojny. Ten program dał mi możliwość poznania różnych krajów, różnych kultur, bardzo odmiennej kuchni, która bardzo mi się podobała.
Osoby z naszej organizacji (Sénior de Rio Maior) miały szansę stać się częścią nowego rodzaju działalności, wzbogaconej o europejskie wartości i wspólne dziedzictwo. Wszyscy bardzo rozwinęliśmy się dzięki aktywności w projekcie, relacjom między sobą i między wszystkimi uczestnikami, atmosferze przyjaźni i zaangażowaniu otwartego umysłu.
Jeśli chodzi o mnie, jako malarz, muzyk i śpiewak, mam poczucie, że jeszcze czegoś trzeba się nauczyć lub spróbować przekazać część swojej wiedzy. Chciałbym znowu przyjechać do Białegostoku malować i uczyć tego, co lubię robić – grania i śpiewania piosenek. 

João Mauricio (Portugalia)

Najbardziej pozytywną rzeczą była serdeczność i radość, których wszyscy doświadczyliśmy. Poznaliśmy mały skrawek Polski i żyliśmy radością tego narodu, który wiele wycierpiał na przestrzeni dziejów.
Te spotkania, wymiana doświadczeń są bardzo ważne dla stworzenia prawdziwego europejskiego ducha, w którym wszyscy jesteśmy tacy sami, ale wszyscy różnimy się kulturą, zwyczajami i tradycjami.

João Paulo Relveiro (Portugalia)

To był projekt, który wkroczył w nasze życie. W czasie jego trwania wiele z naszych praktyk zostało przedefiniowanych, ulepszonych i wzbogaconych przy udziale wszystkich tych, którzy byli zaangażowani w to doskonałe szkolenie dla dorosłej publiczności, która nie jest przyzwyczajona do tego typu propozycji.
Przywilej uczestniczenia w tym projekcie jest ogromny, podobnie jak świadomość bycia częścią grupy obywateli, którzy dziś widzą siebie w Unii Europejskiej w znacznie bardziej wyrazisty sposób, świadomi wyzwań i możliwości, jakie niesie ze sobą. rzeczywistość i jej kontekst geopolityczny. Daje nam godność tego, co nadal jest najciekawszą ideą dla naszej wspólnej przyszłości: ideą zjednoczonej i spójnej EUROPY w jej odmiennościach, świadomej nie tylko swojego potencjału, ale także ciągłych słabości, z jakimi w sposób naturalny się borykamy.

Hakki Bilgen (Turcja)

W czasach narastających napięć, rosnącego ekstremizmu (a nawet wojen) na całym świecie, wierzyliśmy, że podkreślanie i promowanie tego typu „razem” ma ogromne znaczenie. CHEST sprawdził się jako wyjątkowa platforma, podczas której uczestnicy tej społeczności spotykają się, aby wymieniać się informacjami oraz wiedzą o historii, sztuce, naturze. Cenny wkład wniesiony przez uczniów i edukatorów partnerów do lokalnych i międzynarodowych działań jest nieporównywalny. Każdy uczestnik wykazał duże osobiste zainteresowanie, co prowadziło nas do wysokiej produktywności. Są to nie tylko produkty, takie jak strona internetowa, książki, plakaty, ale także artykuły, konkurs fotograficzny, internetowa baza danych.
Najważniejszym wkładem we wszystkie te osiągnięcia były bardzo misternie zaplanowane wizyty kulturalne, historyczne i przyrodnicze podczas spotkań projektowych, a także lekcje i warsztaty sztuki tradycyjnej. Żaden z nich nie jest ważniejszy, lepszy czy ciekawszy od drugiego.
Dzięki swojej spójnej pracy wszyscy koordynatorzy stworzyli „szlaki kulturowe”, które wyrażają wspólne wartości i miejsca, pozostając wiernymi celom i założeniom projektu. W rezultacie we wszystkich krajach partnerskich ujawniono bardzo podobne tradycje i obrzędy.
Poza tym bardzo się zbliżyliśmy. Więc teraz mówimy, że widzimy przyjaciół na zdjęciach. Nawet zablokowanie i spowolnienie spowodowane pandemią Covid-19 nie mogły negatywnie wpłynąć na naszą społeczność. Czytaliśmy, poszukiwaliśmy i pisaliśmy o dziedzictwie kulturowym i przyrodniczym. 

Jestem wdzięczny wszystkim znajomym, z którymi miałem przyjemność pracować przy tym projekcie. Po blisko 3 latach miałem wielką radość być częścią konferencji finałowej CHEST w Białymstoku. Wydarzenie to było szczytem ogromnego wspólnego wysiłku, który rozpoczął się w 2019 roku.
Nie możemy przegapić okazji, aby wyrazić nasze uznanie dla wszystkich koordynatorów, którzy z entuzjazmem prowadzili działania.
Dziękuję wszystkim. Współpraca z Wami była przyjemnością i przywilejem. Wszyscy jesteście fantastyczni.

Safak Yurtseven (Turcja)

Projekt CHEST był pełen przyjaźni, podróży, muzyki, kultury, gościnności i wspólnego spędzania czasu w pięknych miejscach.
Jestem bardzo szczęśliwa, że podróżowałam i odwiedziłam wiele niesamowitych miejsc przyrodniczych. Najbardziej imponujące dla mnie miejsca w trzech krajach to:

– Troki-Litwa
– Nazare-Portugalia
– Augustów-Polska
Wiele kościołów i miejsc historycznych, które odwiedziliśmy, robiło naprawdę wrażenie. Ale jeden Kościół ma dla mnie inne znaczenie, bo tam śpiewaliśmy i czuliśmy moc akustyki Kościoła: Sobór Świętej Trójcy w Hajnówce.
Próbowaliśmy wielu różnych potraw w bardzo przyjemnych restauracjach. Ale najbardziej lubiłam wieczory towarzyskie. Ponieważ gotowaliśmy i prezentowaliśmy własne, regionalne potrawy. Wieczory towarzyskie obfitowały również w muzykę na żywo w wykonaniu nas samych i mnóstwo tańca. To sprawiło, że poczuliśmy się szczęśliwi i bliżsi.
Przygotowaliśmy i zaprezentowaliśmy spektakle ukazujące niematerialne dziedzictwo kulturowe. Każdy występ w krajach uczestniczących był bardzo miły. Jednak najbardziej imponującym widowiskiem było „Podlaskie Wesele”, które z wielkim wysiłkiem przygotowała polska grupa.
CHEST Project odgrywa bardzo ważną rolę w moim życiu muzycznym, ponieważ skomponowałam piosenkę, którą wspólnie śpiewaliśmy.
Muzyka ma wpływ na zbliżanie ludzi. Jako uczestnicy projektu muzykowaliśmy wszędzie, nie tylko na scenie, ale także w autobusie czy w holu hotelu. To uczyniło nas kolorowymi kwiatami i staliśmy się zespołem, powiedzmy europejską rodziną.
Po czterech spotkaniach w czterech krajach czujemy się teraz jak rodzina. A w Białymstoku czuję się jak w domu..

*

Indre, Egle, Marija, Stase, Algimantas i Lukas (Litwa)

To wydarzenie było bardzo pouczające i nie mam nic negatywnego do powiedzenia, Najważniejsze dla mnie było to, że spotkałem wspaniałych ludzi. Różnorodność kultur i wyznań nie była przeszkodą w dzieleniu się chwilami, które pozostaną w mojej pamięci. Tańce, muzyka, śmiech, wizyty kulturalne, spacery po lasach, rzemiosło, obrazy i tak wiele pięknych rzeczy. Przyjaciołom z Portugalii, z Turcji i z Polski – dziękuję.
Myślę, że z tymi uczuciami nie mam już nic więcej do powiedzenia i łącznie z moimi litewskimi braćmi, którzy byli ze mną, mówię „BRAWO”, ciesząc się naszą pracą i wysiłkiem. Kończę bardzo wenezuelską frazą: Macie przyjaciela na Litwie.
Byłam pod wrażeniem przyjaźni wszystkich krajów partnerskich, ich tolerancji i życzliwości. Ciekawi i kreatywni ludzie zebrali się przy tym projekcie. Prawdziwe emocje rodzą się dopiero z wiedzy, którą projekt dostarczył podczas działań edukacyjnych.
Wyjazdy do krajów partnerskich pozostaną w mojej pamięci na całe życie ze wszystkimi pieśniami, tańcami, elementami dziedzictwa kulinarnego, słynnymi atrakcjami, historiami i tradycjami.

Pozostaną nie tylko w przestrzeni internetowej, ale także w sercu, podobnie jak nawiązana przyjaźń.

Ten projekt zachęcił mnie do doskonalenia znajomości języka angielskiego i co najważniejsze – powoli zacząłem mówić, przezwyciężyłem strach przed mówieniem po angielsku. Najbardziej podobały nam się spotkania na żywo z partnerami w różnych krajach, podczas których przeżywaliśmy wiele pozytywnych emocji, szukaliśmy podobieństw i staraliśmy się odsłonić wyjątkowość naszego kraju – Litwy.

*

Opinie słuchaczy UTW w Białymstoku, uczestników projektu:

Nina Pietuchowska (Polska)

Z racji odległości wiele miejsc w Portugalii nie widziałam wcześniej. Jej historia też mi nie była zbyt znana. Zaskoczyła mnie otwartość i gościnność Portugalczyków z Rio Maior, ich chęć wszelkiej pomocy uczestnikom projektu. Dzięki ich staraniom poznaliśmy nieco lepiej ten kraj, jego dzieje, obyczaje, tradycje, kulturę.
Litwa jest naszym bliskim sąsiadem, byłam tam wielokrotnie w wielu miejscach. Tydzień w Wilnie pozwolił nie tylko na ponowne spotkanie z uczestnikami projektu CHEST, ale też zwiedzanie, poznawanie historii i tradycji litewskich.
Niezapomnianym wrażeniem było wspólne świętowanie nocy świętojańskiej w Kiernawie, gdzie zgromadziło się wiele osób. Ta tradycja trwa od stuleci, nieco o niej słyszałam wcześniej, jednak uczestniczenie w tym wydarzeniu to niezapomniane przeżycie.
Takie projekty pozwalają na poszerzenie wiedzy o bliższych i dalekich krajach, lepsze zrozumienie ich historii, tradycji, pozwala na nawiązanie bliższych kontaktów towarzyskich.

Barbara Toczydłowska (Polska)

Ważnym punktem programu spotkania edukacyjnego w Białymstoku był spektakl przygotowany przez „Czestersów” z UTW: „Podlaskie wesele”, pokazujący dawne zwyczaje weselne oraz prezentujący tańce ludowe wielokulturowego Podlasia; a poloneza zatańczyliśmy razem z zagranicznymi partnerami projektowymi. Po spektaklu Litwini, Portugalczycy i Turcy zaprezentowali fragmenty tradycyjnych zwyczajów i obrzędów ze swoich krajów.

Nina Bielenia (Polska)

Uważam, że takie projekty edukacyjne są bardzo potrzebne, a wręcz bezcenne. Człowiek uczy się historii, dotyka teraźniejszości, a poprzez pokazywanie dziedzictwa przyrodniczego oraz kultywowanie tradycji kulturowych przekazuje i uczy innych szacunku do swojego dziedzictwa materialnego i niematerialnego oraz innych państw i narodów, a także mniejszości narodowych czy etnicznych.
W mojej pamięci pozostają pozytywne niezapomniane wrażenia i przeżycia z miejsc. które zwiedzałam, tradycje kulturowe, które oglądałam, smaki które próbowałam i ludzie, których poznałam.

Elżbieta Ewa Prokopczyk (Polska)

Uczestnicy tego niesamowitego projektu odwiedzili wszystkie kraje, biorące udział w tym przedsięwzięciu. Na zakończenie spotkaliśmy się w Białymstoku. Jako gospodarze, wypełniliśmy czas naszych gości prezentacjami filmów o kulturze, przyrodzie i historii Podlasia, spotkaniami przy suto zastawionych stołach, przy tańcach i śpiewach, a także wycieczkami do Białowieży oraz Augustowa. Mogliśmy pokazać naszym gościom piękno regionu. Nie mogło zabraknąć również spacerów po naszym pięknym mieście i zapoznania z jego burzliwą historią.
Spotkanie kulinarne w Klubie JUBILAT, gdzie mogliśmy skosztować potraw z krajów uczestników projektu, dostarczyły nam wiele wspaniałych doznań smakowych. Ten uroczy wieczór zakończył się występami naszych artystów i wspólną zabawą.
Wciąż mam przed oczami także przedstawienie, prezentujące „Wesele na Podlasiu”. Tradycja, zwyczaje, przekazywanie posagu dla pary młodej oraz prezenty składane do skrzyni, pikantne przyśpiewki. Tego już nie ma w codziennym życiu i warto o tym pamiętać.
Nasi goście również przedstawili swoje tradycje i obyczaje, związane z zaślubinami. Atmosfera radości, zabawy, śpiewy i tańce udzieliły się wszystkim obecnym na sali. Uwieńczeniem tego popołudnia była wystawa prac artystycznych studentów UTW w Białymstoku.
W projekcie uczestniczyłam pierwszy raz. Pokazał mi on, że ludzie potrafią się porozumieć mimo barier językowych i kulturowych.
Projekt CHEST to przyjaźń, gościnność, muzyka, śpiew, spotkania, podróże. To przebywanie w pięknych okolicznościach przyrody i wśród pięknych ludzi. Dziękuję za możliwość bycia częścią tego projektu, za piękno ludzkiej przyjaźni, szukania tego, co nas łączy, a nie dzieli. 

Jadwiga Barcewicz (Polska)

Zakończył się nasz ostatni międzynarodowy projekt CHEST. Z pełnym sukcesem wykonaliśmy wszystkie zadania projektowe.
Teraz po zakończeniu wszystkich projektów, zrealizowanych przez Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku (a było ich w sumie siedem) możemy przeanalizować, ile wszyscy nauczyliśmy się dzięki nim. Jakie ogromne informacje posiedliśmy zwłaszcza podczas wizyt edukacyjnych w krajach naszych partnerów. Nauczyliśmy się, jak pracować razem w grupie, jak pomagać sobie nawzajem, aby być użytecznym i odpowiedzialnym.
Po każdym spotkaniu edukacyjnym w ramach CHEST wracaliśmy do domu pełni wrażeń, z nowymi doświadczeniami i wiedzą. o dziedzictwie kulturowym, sposobie życia, mentalności, kulturze i tradycjach naszych partnerów.
W pełni zrealizowaliśmy wszystkie cele projektu i czuliśmy się prawdziwymi członkami społeczności europejskiej.
Ogromnym zaszczytem dla nas wszystkich było usłyszeć, że wszystkie projekty międzynarodowe zrealizowane przez UTW w Białymstoku zostały wysoko ocenione przez Narodową Agencję w Warszawie i zakwalifikowane do projektów dobrych praktyk.

Maria Beręsewicz (Polska)

Produktami finalnymi projektu CHEST, z których możemy być dumni, są: książka w języku polskim – „Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze to siła i skarb Europy”. UTW w Białymstoku; książka/fotoalbum – „Szlaki dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego partnerstwa CHEST”, w języku angielskim; Cykl gazetek w publikacji THE CHEST GAZETTE, w językach narodowych partnerów i w języku angielskim.
W tym miejscu chciałabym podziękować naszej niestrudzonej koordynatorce – Danucie Sajur, która nadzorowała projekt CHEST. To dzięki jej pomysłowi na projekt i pozyskaniu środków w ramach ERASMUSA+, słuchacze UTW mogli w nim uczestniczyć. Podziwialiśmy jej mrówczą pracę, energię, zapał i organizację pracy. Danuta nadzorowała również inne projekty międzynarodowe stworzone przez UTW.
Podziękowanie należą się również Jagodzie Barcewicz, która spinała informatycznie wszystkie poczynania w ramach projektu. Była mózgiem komputerowo-internetowym CHESTU. Dziękuję Marii Szuldze, prezesowi UTW za pomoc i wsparcie projektu oraz wszystkim uczestnikom projektu za włożony trud w realizację zadań projektowych.

Nawiązane przyjaźnie żyją, korespondujemy ze sobą. Już tęsknimy za kolejnymi projektami międzynarodowymi.

Źródło: UTW: link: http://utw.uwb.edu.pl/index2.php?p=831

Zdjęcia: Maria Beręsewicz i UTW

Kliknij w poniższe zdjęcie:

1/14
Grupa portugalska w strojach ludowych.
Grupa portugalska w strojach ludowych.
Wieczór panieński w Ankarze. Panna młoda w strojnej haftowanej sukni i czerwonym welonie na głowie
Wieczór panieński w Ankarze. Panna młoda w strojnej haftowanej sukni i czerwonym welonie na głowie
Uczestnicy programu sfotografowani na tle dużego, białego serca, pomalowanego w kwiaty nad brzegiem słonego jeziora w Turcji.
Uczestnicy programu sfotografowani na tle dużego, białego serca, pomalowanego w kwiaty nad brzegiem słonego jeziora w Turcji.
Grupa turecka na wystawie obrazów.
Grupa turecka na wystawie obrazów.
Uczestnicy programu na tle gór w Kapadocji
Uczestnicy programu na tle gór w Kapadocji
Grupa-polska-w-strojach-ludowych-w-Ankarze
Grupa-polska-w-strojach-ludowych-w-Ankarze
Grupa litewska w strojach ludowych.
Grupa litewska w strojach ludowych.
Warsztaty robienia korali.
Warsztaty robienia korali.
Uczestnicy programu w Augustowie.
Uczestnicy programu w Augustowie.
Uczestnicy programu Chest w Studzienicznej
Uczestnicy programu Chest w Studzienicznej
Podlaskie wesele. Za stołem siedzi panna młoda z rodzicami.
Podlaskie wesele. Za stołem siedzi panna młoda z rodzicami.
Podlaskie wesele. Rodzice z parą młodych.
Podlaskie wesele. Rodzice z parą młodych.
Podlaskie wesele. Rodzice częstują parę młodą chlebem i solą.
Podlaskie wesele. Rodzice częstują parę młodą chlebem i solą.
Podlaskie wesele. Matka błogosławi pannę młodą ikoną.
Podlaskie wesele. Matka błogosławi pannę młodą ikoną.

Maria Beręsewicz
Redakcja Podlaskiego Seniora Białystok