Przepisy pochodzą z dwóch tomików wierszy Elżbiety Kozłowskiej-Świątkowskiej: „Do tego Domu przychodzę tylko we śnie…” i „Zapachy dzieciństwa”.

domowe nalewki dziadunia na stole

Pierwszy tomik poetka dedykuje pamięci swoich dziadków – Zofii i Konstantemu Kozłowskim, którzy „wnieśli w jej życie światło”.

Powraca w nim do drewnianego domu, krytego olchową dachówką, z białym gankiem i oszkloną werandą, do kuchni z kaflowym piecem, do ogrodu i sadu okalającego dom i wabiącego zapachem owocowania, śpiewem słowika w jaśminie, wijącymi się pod okapem jaskółkami.

Drugi tomik przesiąknięty jest zapachami dzieciństwa i opowieściami o rodzinnym domu, jego tradycji i trwałości wielopokoleniowej. 

Odżywają zapachy „Mazurków Wielkanocnych palonych”, „Anyżowych ciasteczek”, „Blinów ze śmietaną”, dymiącej herbaty, pachnidełek w batystowych woreczkach, pasty do podłogi. 

Zawarte są w nim także prawdy przekazywane dzieciom, z pokolenia na pokolenia, jak chociażby ta: 

„kto żyje uczciwie, żyje bezpiecznie
zdradzi się ten, kto szuka dróg pokrętnych”.

Wszystkim wrażliwcom polecam książkę Elżbiety Kozłowskiej –Świątkowskiej – ”Przedwczoraj”, zbiór wierszy z lat 1979-2014. 

Na pewno zostanie ona w naszej pamięci dłużej niż na zawsze.

szarlotka

Szafranowa szarlotka

Pół funta ładnej mąki sparzyć dwiema łyżkami ukropu, dodać ćwierć funta młodego masła, dwie łyżki cukru i zagnieść to razem, bacząc zawsze na to, iż tylko z dobrych produktów wydają się pyszne wypieki. Ciasto robić w zimnym miejscu, rozwałkować cienko, ile się da. Włożyć w środek poprzednio uduszone, drobno krajane jabłka zmieszane z cukrem, młodym masłem, rodzynkami i utłuczonym szafranem. Jabłka powinny być zupełnie zimne, bo inaczej robi się zakalec w cieście. Nałożywszy ich pełno, posypać bułką, przykryć ciastem i wstawić do dobrze nagrzanego pieca. Na wierzchu ciasta położyć młodego masła i przekłuć ciasto w kilku miejscach, aby nie zwilgotniało od pary. W piecu musi stać godzinę.

Anyżowe ciasteczka

ciasteczka

Pół kwarty mąki, osiem łutów masła, cztery łuty drobno utłuczonych migdałów, jeden łut utartych ziaren anyżu, ćwierć funta cukru, jedno jajko zagnieść razem. Rozwałkować, wykrawać okrągłe placuszki. Piec w piecu do zarumienienia. Kiedy złociste i wydają się pyszne, układać na szklanej paterze i nałożyć na wierzch konfitur z agrestu.

Wiśniówka

karafka z nalewką

Dwa garnce wiśni utłuc razem z pestkami w moździerzu kamiennym. Zalać garncem spirytusu, dodać goździków, łut cynamonu, pół funta wanilii. Gąsior zatkać wyparzonym korkiem i postawić na słońcu na cały miesiąc. Potem przecisnąć przez lnianą serwetę, zrobić syrop z czterech funtów cukru i wymieszać. Postawić w cieple do czasu aż męty opadną. Wtenczas przecedzić przez bibułę i rozlać do pięknych, przezroczystych karafek, aby całą nutę pokazały.

Popijać wolno smakując i na strzemiennego.

Pierogi z miętą

pierogi

Funt świeżego, nie zwarzonego twarogu wycisnąć dobrze z serwatki. Rozetrzeć w donicy z łyżką masła i czterema żółtkami, wsypać trochę soli, łyżkę pszennej mąki, łyżkę świeżej posiekanej mięty. A gdy wszystko to doskonale uwiercone ubić białka na pianę, wymieszać z lekka, wyrzucić tą masę na stolnicę grubo posypaną mąką, utarzać w mące i krajać ukośne kawałki. Gotować na ukropie w dużym rondlu, dopóki nie wypłyną. Wyjmować łyżką durszlakową, a na półmisku polać świeżym gorącym masłem z bułeczką.

Jarzębinówka

Przemarzłe nieco jagody jarzębiny podpiec trochę na blasze w letnim piecu, nalać dobrą wódką tyle, aby je objęła i postawić w słońcu na sześć tygodni, Gdy naciągnie zlać z jagód do smukłych karafek. Używać roztropnie i wedle toastów.

Herbata na przeziębienie

Korzeń ślazowy, lukrecja gładka, liście podbiału, dziewanna, lipa, bez czarny, jagody, utłuczone nasiona anyżu. Zioła i jagody dobrze wysuszone (najlepiej na wietrze bez słońca), brać po łyżce stołowej. Dokładnie wymieszać. Poczem wziąć jedną miarkę i zalać ukropem. Filiżankę przykryć spodeczkiem i naparzać pół godziny, trzymając na piecu. Przecedzić osłodzić miodem i wypić tuż przed snem.

Zdjęcia: pixabay i Maria Beręsewicz

Opracowała: Maria Beręsewicz
Podlaska Redakcja Seniora Białystok