Grażyna Czajkowska Przewodnicząca Łomżyńskiej Rady Seniorów i Stanisław Kaseja Wiceprzewodniczący Łomżyńskiej Rady Seniorów wzięli udział w VI sesji Obywatelskiego Parlamentu Seniorów, która odbyła się 1 października 2020 roku w siedzibie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Tematem przewodnim sesji była „Sytuacja osób starszych w Polsce z uwzględnieniem aspektów medycznych, społecznych i ekonomicznych” w związku z sytuacją epidemiologiczną panującą w kraju.

sala obrad

Rada starszych

„Witajcie w domu!” – tymi słowami rozpoczął obrady Marszałek Tomasz Grodzki. Zapewnił, że kolejne obrady Parlamentu Seniorów będą mogły odbywać się w siedzibie Senatu, ponieważ „Senat to swego rodzaju rada starszych, jest zatem miejscem, w którym Obywatelski Parlament Seniorów powinien czuć się jak u siebie”. Stwierdził, że seniorzy „to bezcenny kapitał. (..) Mądra władza powinna wykorzystać (…) energię i doświadczenie”, a pomysły starać się przekuwać w inicjatywy ustawodawcze. Seniorzy bowiem dysponują energią, mądrością
i doświadczeniem życiowym, które pozwalają spojrzeć inaczej na rzeczywistość, z pewnego dystansu. Jednocześnie ich wiedza i mądrość powinna służyć innym pokoleniom, dzieciom
i wnukom, władzom naszego kraju.

Współodpowiedzialność

Przewodnicząca Prezydium Obywatelskiego Parlamentu Seniorów Krystyna Lewkowicz podziękowała Marszałkowi Senatu za objęcie patronatem ruchu senioralnego
w Polsce i możliwość zorganizowania obrad Parlamentu Seniorów w Senacie. Izba wyższa parlamentu to właściwe miejsce na debatę z seniorami i o seniorach. „Czujemy się współodpowiedzialni za losy naszego kraju, za warunki, w jakich żyją nasze dzieci i wnuki,
a także za sposób wychowywania przyszłych pokoleń” – mówiła. Zaznaczyła, że seniorzy
w Polsce dysponują siłą nabywczą 140 mld zł swoich rent i emerytur oraz 9 mln głosów wyborczych.

Emerytura bez podatku

Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa – Błońska wyraziła nadzieję, że obrady pozwolą wypracować dobre rozwiązania, które posłużą nie tylko osobom starszym. Zwróciła uwagę na pogłębiające się ubóstwo seniorów wynikające z istniejącego systemu emerytalnego.

Zdaniem Prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysława Kosiniak – Kamysza seniorzy powinni móc wpływać na kształt krajowej polityki społecznej, zwłaszcza w obszarze senioralnym. Zasadnym jest utworzenie działu administracji rządowej dedykowanego osobom starszym. Priorytetem Jego działania jest wprowadzenie programu „emerytura bez podatku” oraz zapewnienie seniorom miejsc w jak największej liczbie dziennych domów pobytu Senior+ oraz równe traktowanie wszystkich podmiotów ubiegających się o wsparcie w ramach programów rządowych. 

Nic o nas bez nas

Polityka na rzecz osób starszych nie może być tworzona bez udziału seniorów – to słowa posła Michała Szczerby kierującego Parlamentarnym Zespołem ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Podkreślił on, jak ważne są działania na rzecz chorych, cierpiących na choroby otępienne, osób o ograniczonej samodzielności, przebywających w ośrodkach zamkniętych. Zapowiedział, że zespół przygotuje nowelizację obowiązującej obecnie ustawy o osobach starszych oraz będzie monitorował prace nad programem alzheimerowskim i ustawą dotyczącą ochrony pieszych. Należy także wypracować system rekompensat dla kobiet, które w związku z wychowaniem dzieci uzyskują niższe niż mężczyźni emerytury. Bardzo duże znaczenie mają działania międzypokoleniowe, włączanie się w nie rad młodzieżowych, gminnych rad seniorów, instytucji
i organizacji. Jego sugestia, aby w przyszłości zorganizować w Polsce obrady Europejskiego Parlamentu Seniorów spotkała się z pozytywną reakcją uczestników. Wydarzenie to wzmocni znaczenie Obywatelskiego Parlamentu Seniorów i pozwoli wykorzystać jego doświadczenie
i potencjał. W związku z przybywającą liczbą osób starszych i koniecznością zapewnienia tej grupie godziwych i godnych warunków życia, poseł Michał Szczerba uważa, że powinno powstać Ministerstwo Polityki Senioralnej i to może już w 2023 roku. Prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski podkreślił, że działania na rzecz seniorów są priorytetem dla władz miasta. Seniorzy są doceniani – mają ogromny potencjał, doświadczenie i mądrość. Miasto przy współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi realizuje wiele programów, z których mogą korzystać seniorzy i które sprzyjają ich aktywności.

Bezpieczeństwo zdrowotne

O bezpieczeństwie zdrowotnym seniorów w dobie pandemii  mówił Zastępca Rzecznika Praw Pacjenta Grzegorz Błażewicz. Wymienił problemy najczęściej zgłaszane przez środowiska senioralne, tj.: kolejki do lekarzy, brak pogłębionej diagnostyki i koordynacji specjalistów
w leczeniu osób starszych, trudności w dostępie do opieki geriatrycznej, poziom standardów
w zakładach opieki, odmowy zapewnienia transportu medycznego. Koniecznym jest stworzenie lepszego nadzoru nad jakością opieki medycznej i szerzej – opieki społecznej. W związku
z pandemią wskazane jest opracowanie nowych procedur obsługi starszych pacjentów
w placówkach medycznych, ponieważ stanowią oni grupę osób szczególnie narażoną na zachorowania.

W czasie pandemii

Wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego prof. dr hab. Piotr Błędowski przedstawił społeczne aspekty życia seniorów w czasie pandemii. Wśród seniorów wyraźniej da się zauważyć różnice wynikające z sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, wykształcenia, dostępu do urządzeń komunikacji elektronicznej. W wielu wypadkach dochodzi do wykluczenia osób starszych, często bezradności, lęku, poczucia zagrożenia, izolacji, samotności, utrudnień w dostępie do usług społecznych i medycznych. Jednym ze sposobów rozwiązania problemów jest m.in. konieczność rozbudowy infrastruktury społecznej i systemu świadczeń środowiskowych.

Prezes Uniwersytetu Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc Irena Moskal mówiła o 45 – letniej historii ruchu UTW i sytuacji organizacji senioralnych w dobie pandemii. Zaapelowała do władz uczelni, organizacji i instytucji o ich otwarcie dla seniorów odwołując się do dobrej praktyki, jaką jest spotkanie w Senacie. Reprezentanci Parlamentu Seniorów w swoich wystąpieniach podkreślali konieczność tworzenia delegatur OPS, mówili o przeciwdziałaniu samotności i wykluczeniu, zabezpieczeniu socjalnym, finansowaniu działalności organizacji senioralnych, dziedzictwie kulturowym i historycznym, sytuacji seniorów reprezentujących służby mundurowe i in. 

Aktywna partycypacja

W przyjętej deklaracji programowej uczestnicy VI sesji plenarnej Obywatelskiego Parlamentu Seniorów podkreślili, osoby starsze mają „szczególne prawo i obowiązek aktywnej partycypacji w życiu społecznym, wyrażania poglądów oraz prowadzenia dialogu z władzami publicznymi, współtworzenia prawa, polityki senioralnej, dzielenia się wiedzą i doświadczeniem oraz budowania relacji międzypokoleniowych. (…) Potencjał intelektualny, ekonomiczny, wytwórczy, a także wyborczy osób starszych to ogromny kapitał społeczny, który polscy seniorzy oferują społeczeństwu, rodzinie i krajowi. Uzasadnia on oczekiwanie szacunku oraz zapewnienie godnego życia, właściwej opieki medycznej i socjalnej oraz szeroko definiowanego bezpieczeństwa”. Obywatelski Parlament Seniorów zaapelował „aby sprawy osób starszych stały się jednym z priorytetów działań każdego rządu, władz samorządowych, wszystkich instytucji i organizacji senioralnych. Wymaga to jednak spójnej koncepcji
i odpowiednich środków, przede wszystkim finansowych. Za główny warunek skutecznego oddziaływania na realizację i finansowanie polityki senioralnej Obywatelski Parlament Seniorów uważa dalszy proces konsolidacji środowisk senioralnych”.

Konieczność komplementarnych działań

Obywatelski Parlament Seniorów stwierdził, że sytuacja zdrowotna i społeczna osób starszych w okresie pandemii wyraźnie się pogorszyła. Dlatego konieczne są spójne
i komplementarne działania władz centralnych, terytorialnych, instytucji i organizacji pozarządowych pracujących na rzecz seniorów. Odosobnienie, zamknięcie w domach, pozbawienie kontaktów, działań edukacyjnych i aktywizujących spowodowało spustoszenie w zdrowiu i kondycji psychicznej seniorów. Stosowanie przez służbę zdrowia
w przeważającej większości leczenia zdalnego i teleporad, bez kontaktu lekarza z pacjentem oraz bieżących badań diagnostycznych i specjalistycznych, może doprowadzić do nasilenia chorób przewlekłych. Priorytetowe zadania to przywrócenie podstawowej opieki zdrowotnej
w tradycyjnej formie, pilne wdrożenie zmian dokonanych w ustawie dotyczącej bezpłatnych leków dla seniorów 75+, a także szczepienia przeciw grypie. Konieczne jest zintensyfikowanie monitorowania sytuacji seniorów, zwłaszcza samotnych, żyjących w miejscach słabo skomunikowanych z najbliższymi ośrodkami pomocowymi, podjęcie działań przeciwdziałających ich wykluczeniu, zwiększenie dostępności do państwowych i samorządowych ośrodków stacjonarnego długoterminowego pobytu oraz zapewnienie standardów gwarantujących godny pobyt, szacunek i bezpieczeństwo.

Liczą się ułatwienia i nowelizacja ustawy

Uczestnicy sesji zwrócili się do władz uczelni, placówek kultury, sportu i aktywizacji środowiskowej o maksymalne ułatwienie prowadzenia dotychczasowych bezpośrednich form aktywizacji intelektualnej i psychofizycznej seniorów. Za konieczne uznali skrócenie terminów rozpatrywania wszelkich spraw sądowych i procedur administracyjnych z uczestnictwem osób starszych, które częściej niż inne grupy społeczne są ofiarami przestępstw, oszustw bankowych, ubezpieczeniowych, przemocy w rodzinie.

Obywatelski Parlament Seniorów zwrócił się do senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku o podjęcie inicjatywy legislacyjnej w sprawie nowelizacji ustawy o osobach starszych w szczególności w zakresie dotyczącym raportu o sytuacji osób starszych. Powinien on mieć formę ocenną, z diagnozą obrazującą stopień zaspokojenia potrzeb we wszystkich obszarach,
a nie stanowić tylko zbiór informacji statystycznych o skali udzielanych świadczeń rzeczowo – finansowych. Jako niezbędne OPS wskazał utworzenie Narodowego Programu Zdrowia 60+, wdrożenie Narodowego Planu Alzheimerowskiego, kontynuowanie prac nad Konwencją
o prawach osób starszych, wdrożenie systemowych rozwiązań wsparcia dla osób niesamodzielnych i ich opiekunów.

Podwyżki świadczeń

Obywatelski Parlament Seniorów wyraził aprobatę dla wszelkich inicjatyw rządu zmierzających do poprawy sytuacji osób starszych i zapewnienia im godnego miejsca
w społeczeństwie, ale widzi konieczność realizacji tego zadania poprzez spójną, całościową politykę senioralną. Oczekuje przedstawienia realnego, systemowego programu podwyżek świadczeń emerytalno – rentowych. Wyraził nadzieję, że sprawy osób starszych staną się jednym z priorytetów działań każdego rządu, władz samorządowych, wszystkich instytucji
i organizacji senioralnych, co da realne efekty społeczne. Wymaga to jednak spójnej koncepcji
i przeznaczenia na ich realizację odpowiednich środków, przede wszystkim finansowych.

Europejskie Święto Seniorów

Posiedzenie Obywatelskiego Parlamentu Seniorów odbyło się w Międzynarodowym Dniu Osób Starszych, ustanowionym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 14 grudnia 1990 r. Jesienią 1993 r. w Luksemburgu z inicjatywy Parlamentu Europejskiego odbył się Europejski Parlament Seniorów, w którym udział wzięli przedstawiciele organizacji seniorskich ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. W konkluzji Zgromadzenia rekomendowano, aby w każdym państwie członkowskim powstał Parlament Seniorów jako krajowe forum osób starszych i reprezentacja seniorów, która mogłaby wpływać na politykę państwa wobec osób starszych.

W Polsce Obywatelski Parlament Seniorów został powołany 1 października 2015 r. podczas inauguracyjnej sesji w Sali Posiedzeń Sejmu RP.

Delegatami OPS są m.in. przedstawiciele wszystkich środowisk senioralnych w Polsce,
w szczególności Uniwersytetów Trzeciego Wieku, Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz gminnych rad seniorów.

(fot.: Michał Józefaciuk – Kancelaria Senatu, Grażyna Czajkowska)

 

Grażyna Czajkowska
Podlaska Redakcja Seniora Łomża

Sala obrad
Sala obrad
Grażyna Czajkowska i Stanisław Kaseja
Grażyna Czajkowska i Stanisław Kaseja
 Grażyna Czajkowska i Stanisław Kaseja
Grażyna Czajkowska i Stanisław Kaseja
Uczestnicy OPS -  zachodniopomorskie i Łomży
Uczestnicy OPS - zachodniopomorskie i Łomży
identyfikatory uczestników
identyfikatory uczestników