19 lutego obchodziliśmy 105. rocznicę odzyskania niepodległości i przyłączenia do Rzeczypospolitej Białegostoku. Oficjalne przekazanie władzy wojskowej i cywilnej, z mszą polową przed kościołem farnym i defiladą, nastąpiło 22 lutego 1919 roku na Rynku Kościuszki.
Co roku w tym samym miejscu odbywają się główne uroczystości obchodów tego ważnego dla nas święta. Tradycyjnie rozpoczyna je defilada wojskowa. Wciągnięcie flagi na maszt oraz złożenie wieńców i wiązanek kwiatów przed pomnikiem Marszałka Piłsudskiego, w hołdzie poległym w wojnie o niepodległość Polski.
W uroczystości te włączają się również instytucje kulturalne. Skorzystałam z oferty jednej z nich. Muzeum Historyczne w Białymstoku przygotowało wykład poświęcony wydarzeniom historycznym, jakie miały wtedy miejsce.
Kiedy w listopadzie 1918 roku Polska odzyskiwała wolność, Białystok musiał jeszcze na nią chwilę poczekać. Niemcom zależało na utrzymaniu miasta, ponieważ przebiegała tędy linia kolejowa z Brześcia do Prus Wschodnich, umożliwiająca odwrót ich wojsk z Ukrainy.
Porozumienie Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego i Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) z Niemiecką Radą Żołnierską sprawiło, że faktyczne wyzwolenie Białegostoku nastąpiło trzy miesiące później, 19 lutego 1919 roku. Wtedy to z miasta odjechał ostatni pociąg z ewakuującym się niemieckim wojskiem.
Mieszkańcy Białegostoku, moknąc na deszczu, z niecierpliwością wyglądali pierwszych polskich żołnierzy. Pojawili się późnym wieczorem od strony obecnej ul. Kilińskiego. Zmęczeni, zziębnięci, przemoczeni wkroczyli na Rynek Kościuszki.
Zostali entuzjastycznie przywitani i poczęstowani gorącą herbatą oraz bułkami upieczonymi w cukierni Włodzimierza Lubczyńskiego. Prawdopodobnie były to bułki drożdżowe. Lokal mieścił się w kamienicy oznaczonej nr 1 i słynął z dobrych wypieków babek, tortów i ciastek.
Żeby tradycji stało się zadość muzealnicy prowadzący spotkanie, Krzysztof Kossakowski i Joanna Januszkiewicz, też przyjęli nas gorącą herbatą i drożdżowym ciastem z nadzieniem w kolorze biało-czerwonym. Smakowało wyśmienicie.
Z ciekawością wysłuchaliśmy wykładu, oglądaliśmy zdjęcia z uroczystości powitania żołnierzy polskich w Białymstoku w lutym 1919 r. i mapę informującą kiedy poszczególne miasta w naszym województwie odzyskiwały niepodległość. Wynikało z niej jednoznacznie, że miejscowości położone na zachód od linii kolejowej brzesko-grajewskiej, np. Łomża (12.11.1918), Kolno (11.11.1918), odzyskały niepodległość wcześniej niż miejscowości położone na wschód od tej linii, np. Sokółka (28.04. 1919), Augustów (26.07.1919), Suwałki (23.08.1919), Sejny (28.08.1919).
Dzięki skorzystaniu z zaproszenia, umieszczonego na stronie internetowej, Muzeum Historycznego miło spędziłam czwartkowe, świąteczne przedpołudnie 22 lutego, wspominając deszczowe lutowe dni przed stu laty.
Zdjęcia: Maria Beręsewicz i archiwalne zdjęcia z zasobów Muzeum Historycznego
Maria Beręsewicz
Redakcja Podlaskiego Seniora Białystok
